Một số chỉ số huyết học của bò nhiễm Theileria spp.

Động vật khi bị tấn công bởi mầm bệnh hoặc các yếu tố bất lợi (stress, chấn thương, virus, vi khuẩn,…) cơ thể động vật sẽ khởi động hệ thống phòng vệ bao gồm các phản ứng được gọi là “Acute phase respone” hay APR 9 (Ganheim và cs., 2007). Trong APR, máu là một trong những yếu tố được ghi nhận có sự thay đổi đáng kể nhất, đặc biệt là khi có hiện tượng viêm, nhiễm khuẩn (El-Ashker và cs., 2014; El-Sebaei và cs., 2014). Do đó, các chỉ số sinh lý máu là một trong những công cụ đắc lực giúp đánh giá tình trạng sức khoẻ của con vật, tiên lượng bệnh và giúp theo dõi hiệu quả phác đồ điều trị (Stockham & Scott, 2008). Ở Việt Nam, các nghiên cứu về bệnh ký sinh trùng đường máu và sự thay đổi của các chỉ số sinh lý máu trên bò còn rất hạn chế. Xuất phát từ thực tế trên chúng tôi thực hiện đề tài “Nghiên cứu về một số chỉ số sinh lý máu của bò nhiễm Theileria spp. tại tỉnh Hà Nam”. Chúng tôi tiến hành lấy mẫu xét nghiệm máu bò nhiễm Theileria spp. và phân tích sự biến đổi của các chỉ số máu giữa bò bệnh và bò khoẻ. Từ đó xây dựng cơ sở tiền đề cho việc ứng dụng kết quả xét nghiệm các chỉ số sinh lý máu trong chẩn đoán và theo dõi điều trị bệnh do Theileria spp. trùng ở bò.

Một số hình ảnh Theileria spp. trong hồng cầu của bò tại các trại bò trên địa bàn tỉnh Hà Nam sử dụng phương pháp nhuộm Giemsa

Bằng phương pháp nhuộm Giemsa nguyên lý dựa trên nhóm phophat của phẩm nhuộm gắn với liên kết adenin- thymin, liên kết có nhiều ở DNA trong tế bào. Phản ứng oxy hóa sẽ tạo ra màu xanh của metylen ở nhân tế bào, bào tương tế bào có thể bắt màu xanh hoặc hồng. Cách tiến hành: Đặt 1 giọt máu tươi cách đầu 1 phiến kính khoảng 2cm, đặt cạnh của 1 lamen lên giọt máu, nghiêng 45^o với phiến kính. Khi máu đã lan hết cạnh lamen, đẩy nhẹ lamen trên phiến kính để dàn máu thành một lớp mỏng. Để khô, cố định bằng cồn Methanol trong 5 phút. Nhuộm Giemxa trong 25 phút. Rửa tiêu bản dưới vòi nước chảy, soi dưới kính hiển vi (độ phóng đại 10×100) để tìm ký sinh trùng đường máu (Nguyễn thị Kim Lan và cs, 2008, Phạm Văn Khuê, Phan Lục, 1996). Sau khi nhuộm Giemsa phát hiện Hồng cầu có những hạt hình cầu nhỏ màu xanh có nhân là Theileria spp. Những mẫu máu dương tính với Theileria spp. được đem đi phân tích chỉ số huyết học bao gồm: chỉ số hệ hồng cầu, chỉ số hệ bạch cầu và chỉ số hệ tiểu cầu.

Bảng 1. Kết quả xét nghiệm chỉ số hệ hồng cầu của bò nhiễm Theileria spp. tại tỉnh Hà Nam

Bảng 2. Kết quả xét nghiệm các chỉ số hệ bạch cầu của bò nhiễm Theileria spp. tại tỉnh Hà Nam

Bảng 3. Kết quả xét nghiệm các chỉ số hệ tiểu cầu của bò nhiễm Theileria spp. tại tỉnh Hà Nam

Kết quả nghiên cứu đã xác định được tình hình nhiễm Theileria spp. trên bò tại địa bàn tỉnh Hà Nam. Khi nhuộm tiêu bản máu bằng phương pháp nhuộm Giemsa và soi tiêu bản dưới vật kính dầu ×100 thì phát hiện được đơn bào Theileria spp. ở bò nuôi tại Hà Nam.

Kết quả xét nghiệm chỉ tiêu máu cho thấy bò nhiễm Theileria spp. có số lượng hồng cầu giảm còn 5,53±0,44 Tera/L, hàm lượng hồng cầu (Hb) giảm còn 6,60±0,18 g/dL. Thể tích khối hồng cầu (HCT) giảm còn 27,70±0,73%.

Đối với số lượng bạch cầu (WBC) tăng 9,63±0,48 Giga/L, số lượng bạch cầu trung tính tăng mạnh 4,83±0,66. Bạch cầu Lympho tăng cao 4,56±0,38 Giga/l. Số lượng bạch cầu Mono tăng nhẹ 0,96±0,04 Giga/l.

Lượng tiểu cầu giảm mạnh còn 221,30±20,50 g/L, thể tích khối tiểu cầu (PCT) giảm còn 0,14±0,001%. Trong khi thể tích trung bình tiểu cầu (MPV) chỉ giảm nhẹ còn 6,43±0,2 fL. Mặt khác, độ phân bố tiểu cầu (PDW%) tăng lên 13,22± 0,92%.

Khoa Thú y
Ban Khoa học và Công nghệ